Hiện cả nước có 20 nhà máy nhiệt điện than và sẽ tăng lên 52
nhà máy vào năm 2030. Điều này đang khiến dư luận lo lắng bởi những tác động
tiêu cực đến con người, môi trường của những nhà máy nhiệt điện than đã được thực
tế chứng minh. Tiếp tục lựa chọn nhiệt điện than liệu có phải là con đường đúng
đắn hay không?
Nguy cơ ô nhiễm môi trường
Theo Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA) và Liên
minh Phòng chống Bệnh Không Lây nhiễm Việt Nam (NCDs-VN) các nhà máy nhiệt điện
than hiện chiếm khoảng 50% trong nhóm các dự án có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường
hoặc có những tồn tại trong chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường cần giám
sát đặc biệt.
 |
| Ảnh minh họa |
Trong hai năm qua,
VSEA đã thực hiện nhiều nghiên cứu liên quan đến các tác động môi trường, xã hội
và sức khỏe của cộng đồng từ hoạt động khai thác than và nhiệt điện than. Báo
cáo tổng hợp về tác động môi trường và xã hội của than và nhà máy nhiệt điện
than tại Việt Nam của VSEA chỉ ra rằng các nhà máy Hải Phòng I&II, Quảng
Ninh, Thái Bình I&II, Mạo Khê, Vĩnh Tân II, Vũng Áng I &II, và Duyên Hải
I đang là nguồn gây ô nhiễm không khí, nước và ảnh hưởng tới sinh kế của người
dân địa phương. Các cộng đồng dân cư xung quanh các nhà máy nhiệt điện than
đang phải đối mặt hàng ngày với những lo lắng về ô nhiễm môi trường sống, ảnh
hưởng tới sinh kế, thậm chí bức xúc khiếu kiện.
Tại Việt Nam hiện nay có 20 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt
động, ước tính, thải ra trên 3 triệu tấn xỉ than hằng năm, cùng với đó là một
lượng tro bay lớn. Theo Quy hoạch điện VII, đến năm 2030 tổng công suất nhiệt
điện than tăng lên 75.000 MW, điều đó đồng nghĩa với lượng xỉ than tro đáy sẽ
lên đến gần 35 triệu tấn chưa kể hàng chục triệu tấn tro bay.
Điều đáng nói là lượng tro xỉ lớn nhưng hiện nay các nhà máy
nhiêt điện chưa tìm được giải pháp đầu ra cho tro xỉ. Cặn tro xỉ tại các bãi thải
xỉ thường kết tụ kim loại nặng có thể gây ô nhiễm nguồn nước; nước mưa tràn từ
bãi thải xỉ có thể mang tính acid hoặc kiềm gây hại cho sinh thái khu vực. Còn
tro bay chứa bụi; khí NOx; SO2 nếu không
có các giải pháp công nghệ kiểm soát khí thải thì hàm lượng bụi sẽ cao gấp 10 đến
100 lần; SOx cao gấp 5 đến 10 lần, NOx cao gấp 4 đến 10 lần so với quy chuẩn.
Theo kiểm tra của Bộ Công Thương, hiện nay vẫn còn 2 nhà máy
có công nghệ cũ nên không lắp hệ thống xử lý SO2 là Nhiệt điện Phả Lại I và
Ninh Bình). Riêng khói bụi, với công nghệ hiện nay, khi khởi động lò hơi hoặc
khi công suất lò thấp phải đốt kèm dầu FO, HFO (lúc này hệ thống lọc bụi tĩnh
điện chưa hoạt động) có hiện tượng khói đen tại miệng ống khói. Về quản lý chất
thải nguy hại, kết quả kiểm tra cho thấy: một số nhà máy vẫn mắc một số lỗi thu
gom và phân loại chất thải nguy hại chưa triệt để, xây kho lưu giữ chất thải
nguy hại không đúng quy định, quản lý chứng từ chất thải nguy hại chưa chặt chẽ…
Mặc dù Bộ Công Thương đã chỉ đạo các chủ đầu tư, doanh nghiệp
nhanh chóng xử lý nhưng qua đó có thể thấy chúng ta chưa kiểm soát hết được những
nguy cơ tiềm ẩn mà nhiệt điện than có thể gây ra. Mối nguy cho môi trường, sức
khỏe của người dân vẫn hiện hữu.
… Vẫn phát triển nhiệt điện than
Trong khi các nước trên thế giới đang cắt giảm sử dụng than,
mới đây Bắc Kinh (Trung Quốc) đã hoàn tất việc đóng cửa tất cả các nhà máy nhiệt
điện than. Tại Mỹ, nhiều dự án nhiệt điện than đã dừng đầu tư với công suất cắt
giảm khoảng 47 GW và gần 50 GW các dự án khác đang được xem xét cắt giảm thì tại
Việt Nam Bộ Công Thương vẫn đang miệt mài lấy ý kiến các địa phương, Bộ, ngành
về địa điểm xây dựng Trung tâm Điện lực Long An. Dù đây là nhà máy nằm trong
quy hoạch phát triển điện lực quốc gia để góp phần giải quyết tình trạng thiếu
điện cho miền Nam trong khoảng 10 năm tới nhưng có rất nhiều ý kiến phản đối.
Nhiều ý kiến cho rằng, tại sao không phát triển hoàn toàn điện
sạch như gió, mặt trời và thủy triều. Nếu đặt nhà máy nhiệt điện than ở đây,
giáp với TPHCM thì môi trường sống của hàng chục triệu dân thành phố này sẽ bị
đe dọa trong tương lai khi vận hành nhà máy.
Trong một báo cáo gửi Bộ Công Thương trước đó, Chủ tịch UBND
TPHCM Nguyễn Thành Phong cũng khẳng định: Dù có sử dụng công nghệ mới, nhà máy
nhiệt điện sử dụng nhiên liệu than nếu đặt tại xã Phước Vĩnh Đông, huyện Cần
Giuộc sẽ tiềm ẩn rủi ro cao về môi trường như phát tán bụi, xả thải tro xỉ
than, nước thải công nghiệp... ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của khu
đô thị cảng Hiệp Phước tại huyện Nhà Bè (TPHCM). Đồng thời, nhà máy nhiệt điện
còn có khả năng ảnh hưởng đến môi trường sinh thái nuôi trồng thủy sản khu vực
huyện Cần Giờ (TPHCM).
Đồng quan điểm trên, Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện Kinh tế
tài nguyên và môi trường (thuộc Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật TPHCM): Đặt
vị trí xây nhà máy nhiệt điện giáp ranh với TPHCM là không hợp lý bởi tro xỉ
nhiệt điện, khói thải cho dù có đưa lên cao tầng ống khói hơn 3.000 mét thì khi
gặp gió Tây Nam đặc trưng của vùng này từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm, nhiều
khả năng khói thải, tro xỉ sẽ luân chuyển trong không khí phát tán đến các khu
đô thị, khu dân cư của TPHCM. Xét về kinh tế môi trường thì xây nhiệt điện ven
sông Soài Rạp là không đủ điều kiện, bởi sẽ đánh đổi nhiều giá trị khác về hệ
sinh thái, môi trường.
Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đang lưu ý các đơn vị tư vấn
chọn địa điểm cần tính đến việc bảo vệ hệ sinh thái thủy sinh sông Vàm Cỏ và
sông Cần Giuộc từ hoạt động lấy nước mát và thải nước làm mát từ các nhà máy
nhiệt điện. Đặc biệt, lưu ý đến khả năng không khí (bị chất thải gây ô nhiễm)
phát tán đến TPHCM đồng thời áp dụng những biện pháp nghiêm ngặt để phòng ngừa,
giảm thiểu tác động do rủi ro và sự cố môi trường như úng lụt, sạt lở bờ sông
trong quá trình thi công, vận hành.
Thảo Linh
Nguồn: http://www.monre.gov.vn
Viết và chia sẻ bình luận:
Like để cập nhật các bài viết qua facebook. Cảm ơn bạn đã ghé thăm, ủng hộ!