Tình trạng khan hiếm nước và dân số bùng nổ bị xem là 2 yếu
tố sẽ góp phần thúc đẩy xung đột, khủng hoảng nhân đạo trong những thập kỷ tới.
Tình trạng hỗn loạn ở Iraq, Syria và sự trỗi dậy của tổ chức
Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng có thể xuất phát từ một nguyên nhân đơn giản:
tình trạng hạn hán nghiêm trọng nhất ở Trung Đông trong 900 năm qua.
Hậu quả tất nhiên
Một công trình nghiên cứu mới của Cơ quan Hàng không Vũ trụ
Mỹ (NASA), được đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Địa vật lý - Khí quyển (Mỹ) đầu
tháng 3-2016 cho thấy vùng Levant (gồm Cyprus, Israel, Jordan, Lebanon, Syria,
Palestine, Thổ Nhĩ Kỳ) vừa phải hứng chịu một đợt siêu hạn hán kéo dài từ năm
1998 - 2012.
“Đợt hạn hán gần đây ở vùng Levant nghiêm trọng hơn 50% so với
thời kỳ khô cằn nhất trong 500 năm qua hoặc nhiều hơn 10%-20% so với đợt hạn
hán tồi tệ nhất trong vòng 900 năm qua” - cuộc nghiên cứu nêu rõ. Ngoài ra,
dòng người tị nạn chạy từ Trung Đông đến châu Âu thời gian qua là hậu quả tất
nhiên của điều kiện thời tiết khắc nghiệt này. Tình trạng thiếu nước nghiêm trọng
đè nặng lên cuộc sống của nông dân giữa lúc mùa màng thất bát, nhiệt độ tăng
cao kỷ lục và các cơn bão cát xảy ra thường xuyên hơn.
Các tác giả cuộc nghiên cứu đặc biệt nhấn mạnh đợt siêu hạn
hán vừa qua cho thấy biến đổi khí hậu do con người gây ra đã tác động đến chu kỳ
khô hạn tại khu vực. “Mức độ nghiêm trọng của đợt hạn hán cho thấy có yếu tố
con người trong đó. Đây là bằng chứng rõ ràng cho thấy biến đổi khí hậu đang xảy
ra” - tiến sĩ Ben Cook, nhà khoa học khí hậu của NASA và là người dẫn đầu cuộc
nghiên cứu, kết luận.
Ông Richard Seager, nhà nghiên cứu tại Trường ĐH Columbia (Mỹ),
nhận định công trình trên của NASA càng củng cố nhận định mà ông đưa ra hồi năm
2015 rằng đợt hạn hán ở Syria trong giai đoạn 2006-2010 là khác thường và chịu
sự tác động của biến đổi khí hậu.
Thúc đẩy xung đột
Thông tin trên chắc chắn khiến Lầu Năm Góc và giới tình báo
Mỹ “ăn ngủ” không yên bởi họ từng nhận định tình trạng khan hiếm nước và dân số
bùng nổ là 2 yếu tố sẽ góp phần thúc đẩy xung đột, khủng hoảng nhân đạo trong
những thập kỷ tới. “Điều quan trọng là cộng đồng an ninh quốc gia xem mối đe dọa
từ biến đổi khí hậu không chỉ hiện diện vào thời điểm này mà còn có thể gia
tăng mạnh mẽ trong tương lai” - ông Kevin Anchukaitis, nhà khoa học tại Trường
ĐH Arizona (Mỹ) có tham gia cuộc nghiên cứu của NASA, kêu gọi.
Đây không phải là lần đầu tiên tình trạng thiếu nước bị xem
là yếu tố góp phần làm gia tăng căng thẳng ở Trung Đông. Một nghiên cứu đăng tải
trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học quốc gia Mỹ hồi tháng 3-2015 đánh giá
chính biến đổi khí hậu đã làm hạn hán thêm nghiêm trọng tại Syria, góp phần dẫn
đến làn sóng nổi dậy của người dân năm 2011. Đến tháng 8 cùng năm, Viện Tài
nguyên thế giới (WRI - Mỹ) cũng cho rằng sức ép từ nguồn nước khan hiếm có thể
là một trong những “thủ phạm” gây ra các cuộc xung đột ở Trung Đông, trong đó
có Syria.
“Hạn hán và thiếu nước ở Syria có thể đã “châm thêm dầu” vào
tình trạng bất ổn dẫn đến cuộc nội chiến năm 2011. Nguồn tài nguyên nước ngày
càng cạn kiệt và sự quản lý yếu kém trong thời gian dài buộc 1,5 triệu người, chủ
yếu là người làm nông và chăn gia súc, mất kế sinh nhai nên rời bỏ quê nhà đến
vùng đô thị kiếm sống. Điều này làm nghiêm trọng thêm tình trạng bất ổn chung của
Syria” - báo cáo của WRI nhận định.
Cũng theo WRI, tình hình càng thêm tồi tệ khi chính phủ
Syria ứng phó không kịp thời và hiệu quả với tình trạng hạn hán và làn sóng di
cư lớn. Người dân khi đó ngày càng bất mãn trước những chính sách bị xem là
khuyến khích sử dụng nguồn nước bừa bãi và việc Damascus không hỗ trợ những đối
tượng buộc phải rời bỏ nhà cửa vì thiếu nước sinh hoạt, sản xuất.
Đe dọa sức khỏe con người
Một nghiên cứu mới đăng trên Tạp chí Lancet cho thấy tác động
tiêu cực của biến đổi khí hậu lên chất lượng thực phẩm có thể khiến hơn nửa triệu
người tử vong mỗi năm vào năm 2050. Đây là cuộc nghiên cứu đầu tiên đánh giá ảnh
hưởng của hiện tượng toàn cầu ấm đối với chế độ ăn uống của con người. Kết quả
cho thấy sản lượng rau và trái cây cho con người sử dụng sẽ ít hơn do biến đổi
khí hậu. Đây là những thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt
nguy cơ bị bệnh tim, đột quỵ, ung thư… Từ đó, các tác giả nghiên cứu kết luận
biến đổi khí hậu đe dọa đến sức khỏe con người nhiều hơn những gì từng biết.
Theo báo The Guardian (Anh), nhiều bác sĩ cũng nhìn nhận biến
đổi khí hậu là mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe con người trong thế kỷ XXI
bởi nó làm gia tăng lũ lụt, hạn hán và bệnh truyền nhiễm.
Tác giả bài viết: Xuân Mai
Nguồn tin: nld.com.vn
Viết và chia sẻ bình luận:
Like để cập nhật các bài viết qua facebook. Cảm ơn bạn đã ghé thăm, ủng hộ!