Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng vừa có bài phát biểu dẫn đề tại Đối thoại Shangri-La lần
thứ 12 ở Singapore, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng lòng tin chiến lược vì hòa
bình, hợp tác, thịnh vượng của châu Á - Thái Bình Dương.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 12 |
Toàn
văn bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng:
Thưa
Ngài Thủ tướng Lý Hiển Long,
Thưa
Tiến sĩ John Chipman,
Thưa
quý vị và các bạn,
Trước
hết, tôi xin chân thành cảm ơn ngài Lý Hiển Long, Thủ tướng nước chủ nhà
Singapore, Tiến sĩ John Chipman và Ban Tổ chức Đối thoại Shangri-La 12 đã mời
tôi dự và phát biểu khai mạc diễn đàn quan trọng này. Sau 12 năm kể từ khi ra đời,
Đối thoại Shangri-La thực sự đã trở thành một trong những diễn đàn đối thoại về
hợp tác an ninh thực chất và hữu ích nhất ở khu vực. Tôi tin rằng sự có mặt của
đông đảo các quan chức chính phủ, các nhà lãnh đạo quân đội, các học giả có uy
tín và toàn thể quý vị tại đây thể hiện sự quan tâm, nỗ lực cùng nhau gìn giữ
hòa bình và an ninh cho khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong một thế giới đầy
biến động.
Thưa
quý vị và các bạn,
Ngôn
ngữ và cách thể hiện dù có khác nhau, nhưng chắc chúng ta đều đồng ý với nhau:
nếu không có lòng tin thì không thể thành công, việc càng khó càng cần có niềm
tin. Việt Nam chúng tôi có câu thành ngữ "mất lòng tin là mất tất cả".
Lòng tin là khởi nguồn của mọi quan hệ hữu nghị, hợp tác; là liều thuốc hiệu
nghiệm để ngăn ngừa những toan tính có thể gây ra nguy cơ xung đột. Lòng tin cần
được nâng niu, vun đắp không ngừng bằng những hành động cụ thể, nhất quán, phù
hợp với chuẩn mực chung và với thái độ chân thành.
Trong
thế kỷ 20, Đông Nam Á nói riêng và châu Á - Thái Bình Dương nói chung vốn là
chiến trường ác liệt, bị chia rẽ sâu sắc trong nhiều thập kỷ. Có thể nói cả khu
vực này luôn cháy bỏng khát vọng hòa bình. Muốn có hòa bình, phát triển, thịnh
vượng thì phải tăng cường xây dựng và củng cố lòng tin chiến lược. Nói cách
khác, chúng ta cần cùng nhau chung tay xây dựng lòng tin chiến lược vì hòa
bình, hợp tác, thịnh vượng của châu Á - Thái Bình Dương. Đó cũng là chủ đề mà
tôi muốn chia sẻ với quý vị và các bạn tại diễn đàn hôm nay.
Trước
hết, Việt Nam chúng tôi có niềm tin sâu sắc vào tương lai tươi sáng trong hợp
tác phát triển của khu vực, nhưng với xu thế tăng cường cạnh tranh và can dự -
nhất là từ các nước lớn, thì bên cạnh những mặt tích cực cũng tiềm ẩn những rủi
ro tiêu cực mà chúng ta cần phải cùng nhau chủ động ngăn ngừa.
Khu
vực châu Á - Thái Bình Dương đang phát triển năng động và là nơi tập trung ba nền
kinh tế lớn nhất thế giới và nhiều nền kinh tế mới nổi. Xu thế hợp tác, liên kết
đa tầng nấc, đa lĩnh vực đang diễn ra hết sức sôi động và ngày càng thể hiện là
xu thế chủ đạo. Điều này là cơ hội hết sức lạc quan cho tất cả chúng ta.
Tuy
nhiên, nhìn lại bức tranh toàn cảnh khu vực trong những năm qua, chúng ta cũng
không khỏi quan ngại trước những nguy cơ và thách thức ngày càng lớn đối với
hòa bình và an ninh.
Cạnh
tranh và can dự vốn là điều bình thường trong quá trình hợp tác và phát triển.
Nhưng nếu sự cạnh tranh và can dự đó mang những toan tính chỉ cho riêng mình, bất
bình đẳng, trái với luật pháp quốc tế, thiếu minh bạch thì không thể củng cố
lòng tin chiến lược, dễ dẫn tới chia rẽ, nghi kỵ và nguy cơ kiềm chế lẫn nhau, ảnh
hưởng tiêu cực tới hòa bình, hợp tác và phát triển.
Những
diễn biến khó lường trên bán đảo Triều Tiên; tranh chấp chủ quyền lãnh thổ từ
biển Hoa Đông đến Biển Đông đang diễn biến rất phức tạp, đe dọa hòa bình và an
ninh khu vực, trước hết là an ninh, an toàn và tự do hàng hải đang gây quan ngại
sâu sắc đối với cả cộng đồng quốc tế. Đâu đó đã có những biểu hiện đề cao sức mạnh
đơn phương, những đòi hỏi phi lý, những hành động trái với luật pháp quốc tế,
mang tính áp đặt và chính trị cường quyền.
Tôi
muốn lưu ý thêm rằng lưu thông trên biển chiếm tỷ trọng và có ý nghĩa ngày càng
lớn. Theo nhiều dự báo, sẽ có trên ba phần tư khối lượng hàng hóa thương mại
toàn cầu được vận chuyển bằng đường biển và hai phần ba số đó đi qua Biển Đông.
Chỉ cần một hành động thiếu trách nhiệm, gây xung đột sẽ làm gián đoạn dòng
hàng hóa khổng lồ này và nhiều nền kinh tế không chỉ trong khu vực mà cả thế giới
đều phải gánh chịu hậu quả khôn lường.
Trong
khi đó, các nguy cơ xung đột tôn giáo, sắc tộc, chủ nghĩa dân tộc vị kỷ, ly
khai, bạo loạn, khủng bố, an ninh mạng… vẫn hiện hữu. Những thách thức mang
tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, nước biển dâng; dịch bệnh; nguồn nước và lợi
ích giữa các quốc gia thượng nguồn, hạ nguồn của các con sông chung… ngày càng
trở nên gay gắt.
Có
thể nhận thấy những thách thức và nguy cơ xung đột là không thể xem thường. Mọi
người chúng ta đều hiểu, nếu để xảy ra mất ổn định, nhất là xung đột quân sự,
nhìn tổng thể thì sẽ không có kẻ thắng người thua - mà tất cả cùng thua. Vì vậy,
cần khẳng định rằng, cùng nhau xây dựng và củng cố lòng tin chiến lược vì hòa
bình, hợp tác, thịnh vượng là lợi ích chung của tất cả chúng ta. Đối với Việt
Nam chúng tôi, lòng tin chiến lược còn được hiểu trên hết là sự thực tâm và
chân thành.
Thứ
hai, để xây dựng lòng tin chiến lược, cần tuân thủ luật pháp quốc tế, đề cao
trách nhiệm của các quốc gia - nhất là các nước lớn và nâng cao hiệu quả thực
thi của các cơ chế hợp tác an ninh đa phương.
Trong
lịch sử thế giới, nhiều dân tộc đã phải gánh chịu những mất mát không gì bù đắp
được khi là nạn nhân của tham vọng cường quyền, của xung đột, chiến tranh.
Trong thế giới văn minh ngày nay, Hiến chương Liên Hợp Quốc, luật pháp quốc tế
và các nguyên tắc, chuẩn mực ứng xử chung đã trở thành giá trị của toàn nhân loại
cần phải được tôn trọng. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để xây dựng lòng tin
chiến lược.
Mỗi
quốc gia luôn phải là một thành viên có trách nhiệm đối với hòa bình và an ninh
chung. Các quốc gia, dù lớn hay nhỏ cần có quan hệ bình đẳng, tôn trọng lẫn
nhau và cao hơn là có lòng tin chiến lược vào nhau. Các nước lớn có vai trò và
có thể đóng góp nhiều hơn, đồng thời có trách nhiệm lớn hơn trong việc tạo dựng
và củng cố lòng tin chiến lược. Mặt khác, tiếng nói đúng đắn cũng như sáng kiến
hữu ích không phụ thuộc là của nước lớn hay nước nhỏ. Nguyên tắc hợp tác, đối
thoại bình đẳng, cởi mở trong ASEAN, các diễn đàn do ASEAN khởi xướng và ngay Đối
thoại Shangri-La của chúng ta cũng được hình thành và duy trì trên cơ sở tư duy
đó.
Tôi
hoàn toàn chia sẻ quan điểm của ngài Susilo Bambang Yudhoyono, Tổng thống nước
Cộng hòa Indonesia, tại diễn đàn này năm ngoái là các nước vừa và nhỏ có thể gắn
kết cùng các nước lớn vào một cấu trúc bền vững ở khu vực. Tôi cũng đồng tình với
ý kiến của Ngài Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long trong bài phát biểu tại Bắc
Kinh tháng 9/2012 cho rằng sự hợp tác tin cậy và trách nhiệm giữa Mỹ và Trung
Quốc sẽ đóng góp tích cực cho lợi ích chung của khu vực. Chúng ta đều hiểu rằng
châu Á - Thái Bình Dương đủ rộng cho tất cả các nước trong và ngoài khu vực
cùng hợp tác và chia sẻ lợi ích. Tương lai của châu Á - Thái Bình Dương đã và sẽ
tiếp tục được tạo dựng bởi vai trò và sự tương tác của tất cả các quốc gia
trong khu vực và cả thế giới, nhất là các nước lớn và chắc chắn trong đó không
thể thiếu vai trò của ASEAN.
Tôi
tin rằng các nước trong khu vực đều không phản đối can dự chiến lược của các nước
ngoài khu vực nếu sự can dự đó nhằm tăng cường hợp tác vì hòa bình, ổn định và
phát triển. Chúng ta có thể kỳ vọng nhiều hơn vào vai trò của các nước lớn, nhất
là Mỹ và Trung Quốc, hai cường quốc có vai trò và trách nhiệm lớn nhất (tôi xin
nhấn mạnh là lớn nhất) đối với tương lai quan hệ của chính mình cũng như của cả
khu vực và thế giới. Điều quan trọng là sự kỳ vọng đó cần được củng cố bằng
lòng tin chiến lược và lòng tin chiến lược cần được thể hiện thông qua những
hành động cụ thể mang tính xây dựng của các quốc gia này.
Chúng
ta đặc biệt coi trọng vai trò của một nước Trung Hoa đang trỗi dậy mạnh mẽ và của
Mỹ - một cường quốc Thái Bình Dương. Chúng ta trông đợi và ủng hộ Mỹ và Trung
Quốc khi mà các chiến lược, các việc làm của hai cường quốc này tuân thủ luật
pháp quốc tế, tôn trọng độc lập chủ quyền của các quốc gia, vừa đem lại lợi ích
cho chính mình, đồng thời đóng góp thiết thực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và
thịnh vượng chung.
Tôi
muốn nhấn mạnh thêm là, các cơ chế hợp tác hiện có trong khu vực như Diễn đàn
Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Hội nghị Bộ trưởng Quốc
phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM )… cũng như Đối thoại Shangri-La đã tạo ra
nhiều cơ hội để đẩy mạnh hợp tác an ninh đa phương và tìm giải pháp cho những
thách thức đang đặt ra. Nhưng có thể nói rằng, vẫn còn thiếu – hay ít nhất là
chưa đủ - lòng tin chiến lược trong việc thực thi các cơ chế đó. Điều quan trọng
trước hết là phải xây dựng sự tin cậy lẫn nhau trước các thử thách, các tác động
và trong tăng cường hợp tác cụ thể trên các lĩnh vực, các tầng nấc, cả song
phương và đa phương. Một khi có đủ lòng tin chiến lược, hiệu quả thực thi của
các cơ chế hiện có sẽ được nâng lên và chúng ta có thể đẩy nhanh, mở rộng hợp
tác, đi đến giải pháp về mọi vấn đề, cho dù là nhạy cảm và khó khăn nhất.
Thứ
ba, nói đến hòa bình, ổn định, hợp tác, thịnh vượng của khu vực châu Á – Thái
Bình Dương, chúng ta không thể không nói đến một ASEAN đồng thuận, đoàn kết và
với vai trò trung tâm trong nhiều cơ chế hợp tác đa phương.
Khó
có thể hình dung được một Đông Nam Á chia rẽ, xung đột trong Chiến tranh Lạnh lại
có thể trở thành một cộng đồng các quốc gia thống nhất trong đa dạng và đóng
vai trò trung tâm trong cấu trúc đang định hình ở khu vực như ASEAN ngày nay. Sự
tham gia của Việt Nam vào ASEAN năm 1995 đánh dấu thời kỳ phát triển mới của
ASEAN, tiến tới hình thành một ngôi nhà chungcủa tất cả các quốc gia Đông Nam Á
đúng với tên gọi của mình. Thành công của ASEAN là thành quả của cả quá trình
kiên trì xây dựng lòng tin và văn hóa đối thoại, hợp tác cũng như ý thức trách
nhiệm chia sẻ vận mệnh chung giữa các nước Đông Nam Á.
ASEAN
tự hào là một hình mẫu của nguyên tắc đồng thuận và lòng tin vào nhau trong các
quyết định của mình. Đó là nền tảng tạo sự bình đẳng giữa các thành viên cho dù
là một Indonesia với dân số gần một phần tư tỷ người và một Brunei với dân số
chưa đến nửa triệu người. Đó cũng là cơ sở để các nước ngoài khu vực gửi gắm
lòng tin vào ASEAN với tư cách là “người trung gian thực tâm”trong vai trò dẫn
dắt nhiều cơ chế hợp tác khu vực.
Với
tư duy cùng chia sẻ lợi ích, không phải “kẻ được – người mất”, việc mở rộng Cấp
cao Đông Á (EAS) mời Nga và Mỹ tham gia, tiến trình ADMM đã được hiện thực hóa
tại Việt Nam năm 2010 và thành công của EAS, ARF, ADMM những năm tiếp theo đã củng
cố hơn nữa nền tảng cho một cấu trúc khu vực với ASEAN đóng vai trò trung tâm,
đem lại niềm tin vào tiến trình hợp tác an ninh đa phương của khu vực này.
Tôi
cũng muốn đề cập trường hợp của Myanmar như một ví dụ sinh động về kết quả của
việc kiên trì đối thoại trên cơ sở xây dựng và củng cố lòng tin, tôn trọng các
lợi ích chính đáng của nhau, mở ra một tương lai tươi sáng không chỉ cho
Myanmar mà cho cả khu vực chúng ta.
Đã
có những bài học sâu sắc về giá trị nền tảng của nguyên tắc đồng thuận, thống
nhất của ASEAN trong việc duy trì quan hệ bình đẳng, cùng có lợi với các nước đối
tác và phát huy vai trò chủ động của ASEAN trong những vấn đề chiến lược của
khu vực. ASEAN chỉ mạnh và phát huy được vai trò của mình khi là một khối đoàn
kết thống nhất. Một ASEAN thiếu thống nhất sẽ tự đánh mất vị thế và không có lợi
cho bất cứ một ai, kể cả các nước ASEAN và các nước đối tác. Chúng ta cần một
ASEAN đoàn kết, vững mạnh, hợp tác hiệu quả với tất cả các nước để chung tay
vun đắp hòa bình và thịnh vượng ở khu vực, chứ không phải là một ASEAN mà các
quốc gia thành viên buộc phải lựa chọn đứng về bên này hay bên kia vì lợi ích của
riêng mình trong mối quan hệ với các nước lớn. Trách nhiệm của chúng ta là nhân
thêm niềm tin trong giải quyết các vấn đề, trong tăng cường hợp tác cùng có lợi,
kết hợp hài hòa lợi ích của quốc gia mình với lợi ích của quốc gia khác và của
cả khu vực.
Việt
Nam cùng các nước ASEAN luôn mong muốn các nước - đặc biệt là các nước lớn, ủng
hộ vai trò trung tâm, nguyên tắc đồng thuận và sự đoàn kết thống nhất của cộng
đồng ASEAN.
Trở
lại vấn đề Biển Đông, ASEAN và Trung Quốc đã cùng nhau vượt qua một chặng đường
khá dài và cũng không ít khó khăn để ra được Tuyên bố về ứng xử của các bên
trên Biển Đông (DOC) tại Hội nghị cấp cao ASEAN ở Phnompenh năm 2002. Nhân kỷ
niệm 10 năm ký và thực hiện DOC, các bên đã thống nhất nỗ lực tiến tới Bộ quy tắc
ứng xử trên Biển Đông (COC). ASEAN và Trung Quốc cần đề cao trách nhiệm, cùng
nhau củng cố lòng tin chiến lược, trước hết là thực hiện nghiêm túc DOC, nỗ lực
hơn nữa để sớm có Bộ quy tắc ứng xử (COC) phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt
là Công ước LHQ về Luật biển 1982 (UNCLOS).
Chúng
tôi cho rằng, ASEAN và các nước đối tác có thể cùng nhau xây dựng một cơ chế khả
thi để bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải trong khu vực. Làm được như vậy
sẽ không chỉ góp phần đảm bảo an ninh, an toàn, tự do hàng hải và tạo điều kiện
để giải quyết các tranh chấp, mà còn khẳng định những nguyên tắc cơ bản trong
việc gìn giữ hòa bình, tăng cường hợp tác, phát triển của thế giới đương đại.
Đối
với các vấn đề an ninh phi truyền thống và các thách thức khác – trong đó có an
ninh nguồn nước trên các dòng sông chung, bằng việc xây dựng lòng tin chiến lược,
tăng cường hợp tác, hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích chung, tôi tin rằng
chúng ta cũng sẽ đạt được những thành công, đóng góp thiết thực vào hòa bình, hợp
tác, phát triển của khu vực.
Thưa
quý vị và các bạn,
Trong
suốt lịch sử mấy nghìn năm, Việt Nam đã chịu nhiều đau thương, mất mát do chiến
tranh gây ra. Việt Nam luôn khao khát hòa bình và mong muốn đóng góp vào việc củng
cố hòa bình, tăng cường hữu nghị, hợp tác phát triển trong khu vực và trên thế
giới. Để có một nền hòa bình thực sự và bền vững, thì độc lập, chủ quyền của
các quốc gia dù lớn hay nhỏ cần phải được tôn trọng; những khác biệt về lợi
ích, văn hóa… cần được đối thoại cởi mở trên tinh thần xây dựng, hiểu biết và
tôn trọng lẫn nhau.
Chúng
ta không quên, nhưng cần khép lại quá khứ để hướng tới tương lai. Với truyền thống
hòa hiếu, Việt Nam luôn mong muốn cùng các nước xây dựng và củng cố lòng tin
chiến lược vì hòa bình, hợp tác, phát triển trên nguyên tắc tôn trọng độc lập,
chủ quyền, bình đẳng và cùng có lợi.
Việt
Nam kiên định nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa
dạng hóa; là bạn, là đối tác tin cậy của tất cả các quốc gia và là thành viên
có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Việt Nam không ngừng nỗ lực làm sâu sắc
thêm và xây dựng quan hệ đối tác chiến lược, đối tác hợp tác cùng có lợi với
các quốc gia. Chúng tôi mong muốn thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với tất
cả các nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ một khi nguyên tắc độc lập
chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, tôn trọng lẫn nhau, hợp
tác bình đẳng cùng có lợi được cam kết và nghiêm túc thực hiện.
Nhân
diễn đàn quan trọng này, tôi trân trọng thông báo, Việt Nam đã quyết định tham
gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp quốc, trước hết là trong các
lĩnh vực công binh, quân y, quan sát viên quân sự.
Chính
sách quốc phòng của Việt Nam là hòa bình và tự vệ. Việt Nam không là đồng minh
quân sự của nước nào và không để nước ngoài nào đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ
Việt Nam. Việt Nam không liên minh với nước này để chống lại nước khác.
Những
năm qua, việc duy trì tăng trưởng kinh tế khá cao đã tạo điều kiện cho Việt Nam
tăng ngân sách quốc phòng ở mức hợp lý. Việc hiện đại hóa quân đội của Việt Nam
chỉ nhằm tự vệ, bảo vệ lợi ích chính đáng của mình, không nhằm vào bất cứ quốc
gia nào.
Đối
với các nguy cơ và thách thức về an ninh khu vực đang hiện hữu như bán đảo Triều
Tiên, biển Hoa Đông, Biển Đông… Việt Nam trước sau như một kiên trì nguyên tắc
giải quyết bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập
chủ quyền và lợi ích chính đáng của nhau. Các bên liên quan đều phải kiềm chế,
không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực.
Một
lần nữa, Việt Nam khẳng định tuân thủ nhất quán Tuyên bố nguyên tắc 6 điểm của
ASEAN về Biển Đông; nỗ lực làm hết sức mình cùng ASEAN và Trung Quốc nghiêm túc
thực hiện DOC và sớm đạt được COC. Là quốc gia ven biển, Việt Nam khẳng định và
bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình theo đúng luật pháp quốc tế, đặc biệt
là Công ước LHQ về Luật Biển 1982.
Thưa
quý vị và các bạn,
Hòa
bình, hợp tác và phát triển là lợi ích, là nguyện vọng tha thiết, là tương lai
chung của các quốc gia, các dân tộc. Trên tinh thần cởi mở của Đối thoại
Shangri-La, tôi kêu gọi tất cả chúng ta bằng những hành động cụ thể hãy cùng
chung tay xây dựng và củng cố lòng tin chiến lược vì một châu Á - Thái Bình
Dương hòa bình, hợp tác, thịnh vượng.
Xin
cảm ơn quý vị và các bạn.
Theo
Chinhphu.vn
Viết và chia sẻ bình luận:
Like để cập nhật các bài viết qua facebook. Cảm ơn bạn đã ghé thăm, ủng hộ!