Triều cường, nước biển dâng gây tràn bờ và làm sạt lở bờ sông, bờ biển
vùng bán đảo Cà Mau diễn ra ngày càng nghiêm trọng, phá hủy nhiều công
trình kinh tế, dân sinh, ảnh hưởng lớn đến sản xuất, sinh hoạt của người
dân trên địa bàn…
Thiệt hại ngày càng tăng
Thiệt hại ngày càng tăng
Kết
quả quan trắc tại khu vực này cho thấy, đỉnh triều cường và mức độ
thiệt hại năm sau thường cao hơn năm trước. Cụ thể, tại Cà Mau, năm 2007 mực nước dâng 1,5m, thiệt hại gần 4.890ha; năm 2008 nước dâng lên 1,6m làm thiệt hại hơn 10.600ha; năm 2011 mực nước tiếp tục dâng lên 2,1m, làm thiệt hại gần 19.700ha đất sản xuất của nhà nông trong tỉnh.
Theo ông Tô Quốc Nam, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Cà Mau, nếu mực nước
tiếp tục dâng như hiện nay, sắp tới có khoảng 90.000ha đất sản xuất trên
địa bàn (đặc biệt là hai huyện Năm Căn và Ngọc Hiển) có nguy cơ bị ngập
nặng.
Từ năm 2000 trở về trước, vùng biển phía Tây của tỉnh Cà Mau luôn
được phù sa bồi lắng, lấn ra biển. Nhưng trong những năm gần đây, phần
lớn khu vực này đã không còn được bồi lắng như trước nữa mà thường xuyên
xảy ra sạt lở lấn sâu vào đất liền. Hiện nay, ven bờ biển của tỉnh Cà
Mau, tổng chiều dài bị sạt lở ở mức nguy hiểm đã lên đến hàng chục cây
số, trong số đó có 4 khu sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài gần
16km. Khu vực sạt lở nguy hiểm là đoạn đê biển Tây từ Kinh Tư đến Tiểu
Dừa dài 25km. Đồng thời, đi kèm theo đó là tình trạng bồi lắng phù sa
trên rất nhiều tuyến kênh rạch phía trong đất liền, nhất là vùng ven
biển và vùng giao thoa giữa hai chế độ thủy triều.
Tại Bạc Liêu, theo nhận định của Trung tâm Khí tượng Thủy văn tỉnh,
thời gian gần đây trên địa bàn Bạc Liêu đã liên tiếp xảy ra hiện tượng
nước biển dâng cao bất thường, kèm theo sóng to, gió lớn, sạt lở đất, sự
xâm thực ngày càng sâu vào đất liền của biển. Đáng lưu ý là mực đỉnh
triều cường năm sau luôn cao hơn nhiều lần so với năm trước. Đặc biệt,
mực nước triều trong những tháng cuối năm 2011 vừa qua là mức cao nhất
trong vòng hơn 20 năm qua.
Kỹ sư Lê Văn Sa, Giám đốc Trung tâm Khí tượng Thủy văn tỉnh Bạc Liêu
nhận định: Diễn biến bất thường của thời tiết đối với vùng dân cư ven
biển tỉnh Bạc Liêu cho thấy kịch bản của biến đổi khí hậu ngày càng hiện
rõ, đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến an sinh của hàng ngàn cư dân
vùng ven biển Bạc Liêu. Trong khi chờ đợi nguồn ngân sách thực hiện các
dự án xây kè ngăn sóng và nước dâng, phòng sạt lở đất, thì hàng ngày
những cư dân nghèo ven biển đang phải gồng mình chống đỡ với sự khắc
nghiệt của thiên nhiên.
Bao giờ mới có giải pháp?
Bao giờ mới có giải pháp?
Trong
năm 2011, Cà Mau đã đầu tư xây dựng 16 công trình thủy lợi với tổng giá
trị lên đến trên 200 tỷ đồng. Trong khi nhu cầu thực tế cho việc làm
những đoạn đê mới thuộc hệ thống đê biển Tây và đê biển Đông lên đến
trên 5.000 tỷ đồng. Nhằm giảm bớt thiệt hại cho người dân trên địa bàn,
tỉnh Cà Mau mong Chính phủ sớm hỗ trợ xây dựng kè chống sạt lở đê biển,
đê sông, lồng ghép với nguồn vốn thực hiện chương trình mục tiêu ứng phó
với biến đổi khí hậu.- Ảnh bên: Gia cố đê biển tại phường Nhà Mát (Bạc Liêu) nhằm ứng phó với nước biển dâng (Ảnh: P.T.C.)
Theo Viện Khoa học thủy lợi miền Nam, bán đảo Cà Mau là vùng có chế
độ thủy văn, thổ nhưỡng phức tạp, nằm xa sông Hậu, chịu tác động của cả
triều biển Đông lẫn biển Tây, đa dạng về cơ cấu và mô hình canh tác nông
nghiệp và thủy sản, vì thế, hệ thống công trình thủy lợi trong vùng
cũng phải giải quyết nhiều vấn đề phức tạp hơn so với các vùng khác,
nhất là từ sau năm 2001, vùng ven biển có sự chuyển đổi mạnh mẽ từ lúa
sang nuôi trồng thủy sản trên quy mô lớn. Hiện vùng bán đảo Cà Mau có 36
kênh trục (633km), 428 kênh cấp I (5.294km), 3.297 kênh cấp II
(13.689km), 7.467 kênh cấp III và nội đồng (16.692km), 322 cống lớn và
trung bình, 244km bờ bao kiểm soát lũ, 282km đê biển.
Trong 50 năm qua, mực nước trung bình vùng biển Đông của ĐBSCL tăng
lên 12cm. Theo “Kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng ở Việt Nam”
của Bộ Tài nguyên và Môi trường (tháng 6-2009) ứng với mức theo kịch bản
phát thải trung bình, mực nước trung bình biển Đông vùng ĐBSCL tiếp tục
tăng thêm 12cm vào năm 2020, 17cm vào năm 2030 và 30cm vào năm 2050
(75cm vào năm 2100).
Bộ TN-MT kiến nghị các ngành và địa phương sử dụng kết quả theo kịch
bản này để xây dựng chiến lược ứng phó với nước biển dâng. Trong báo cáo
trên, Bộ TN-MT cũng đề xuất đến cuối năm 2010 sẽ hoàn thành việc cập
nhật các kịch bản biến đổi khí hậu ở Việt Nam, đặc biệt là nước biển
dâng, cho từng giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2100. Các kịch bản có đầy
đủ cơ sở khoa học và thực tiễn. Đến năm 2015 tiếp tục cập nhật kịch bản
biến đổi khí hậu ở Việt Nam, đặc biệt là nước biển dâng. Tuy nhiên, cần
lưu ý là trong kịch bản trên, còn 2 vấn đề quan trọng đối với ĐBSCL mà
báo cáo chưa đề cập, đó là: Đối với mực nước biển dâng, chỉ mới công bố
mực nước dâng trung bình, trong khi đỉnh và chân thủy triều mới là vấn
đề quan trọng, quyết định hình thức và quy mô công trình ứng phó. Đỉnh
triều cường mới chính là nguyên nhân gây ngập lụt do triều ở ĐBSCL và
các đô thị trong khu vực.
Trong khi chờ đợi các giải pháp tổng thể, người dân và các tỉnh vùng
bán đảo Cà Mau không biết làm gì hơn là… gia cố đê bao, nâng cao nền nhà
và lo lắng không biết bị ngập lụt lúc nào.
(SGGP)